गणेशोत्सव व्याख्यानमाला : कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या (AI) वापरासाठी सर्वांनी तैय्यार व्हावे

डॉ.राधाकृष्ण नाईक, अक्षय वाळिंबे यांचे आवाहन; सेलू येथील गणेशोत्सव व्याख्यानमालेला उत्स्फूर्त प्रतिसाद

सेलू,जि.परभणी : गणेशोत्सव व्याख्यानमालेच्या तिसऱ्या दिवशी, १५ सप्टेंबर २०२४ रोजी, “कृत्रिम बुद्धिमत्ता आज आणि उद्या” या विषयावर कोपरगाव येथील संजीवनी इन्स्टिट्यूटचे सिनिअर डेटा सायंटिस्ट डॉ.राधाकृष्ण नाईक यांचे माहितीपूर्ण व्याख्यान दिले. कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी छत्रपती संभाजीनगर येथील सॉफ्टवेअर डेव्हलपर अक्षय वाळिंबे होते. कृत्रिम बुद्धिमत्तेने सर्वच क्षेत्र व्यापून टाकले आहे. AI हे मानवाला पर्याय ठरू शकत नाही. परंतु, भिती न बाळगता, काळाप्रमाणे बदल स्वीकारले पाहिजेत. त्यासाठी सर्वांनी कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या टुल्सचा वापर सजगपणे सुरू करावा, असे‌ आवाहन यावेळी डॉ.नाईक तसेच श्री वाळिंबे यांनी केले.

नूतन विद्यालयाच्या सभागृहात हे व्याख्यान झाले. या वेळी डॉ.नाईक यांनी प्रेझेंटेशनद्वारे आजच्या काळात कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या (AI) उपयोगाचा आढावा घेतला. त्यांनी सांगितले केले की; AI आज विविध क्षेत्रांत, जसे की आरोग्यसेवा, वित्त, वाहन उद्योग, आणि ग्राहक सेवा यांत सक्रियपणे वापरली जात आहे. AI तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून स्वायत्त वाहने, डायग्नोस्टिक टूल्स, आणि चॅटबॉट्स यासारख्या अप्लिकेशन्समध्ये मोठे बदल झाले आहेत. AI च्या भविष्यातील संभावनांवर प्रकाश टाकताना, डॉ. नाईक यांनी सांगितले की, AI च्या सततच्या प्रगतीसह, तो अधिक चतुर व सक्षम होईल. विविध उद्योगांमध्ये पर्सनलाइज्ड अनुभव, अधिक अचूक भविष्यवाणी, आणि नवीन औद्योगिक प्रक्रियांसाठी AI मोठ्या प्रमाणात वापरला जाईल. AI च्या नैतिक दृष्टीकोनावर विचार करून, समाजातील प्रत्येक घटकाच्या हितासाठी त्याची रचना केली जाईल.डॉ. नाईक यांनी AI च्या इतिहासावर प्रकाश टाकला आणि त्याच्या विविध क्षेत्रांत वापराची माहिती दिली. त्यांनी सांगितले की AI ने आरोग्यसेवा, वित्त, वाहतूक, आणि ग्राहक सेवा यांसारख्या क्षेत्रांत क्रांतिकारी बदल घडवले आहेत. आधुनिक AI तंत्रज्ञानाच्या उन्नतीवर चर्चा केली, जसे की मशीन लर्निंग, डीप लर्निंग, आणि नॅचरल लँग्वेज प्रोसेसिंग (NLP). हे तंत्रज्ञान वापरून मोठ्या प्रमाणात डेटा विश्लेषण करून कार्यक्षमता सुधारता येते. डॉ.नाईक यांनी AI च्या वापरासोबत येणाऱ्या नैतिक आणि सामाजिक प्रश्नांवर चर्चा केली. त्यांनी AI तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे व्यक्तीगत गोपनीयता, कामाच्या ठिकाणी बदल, आणि सामाजिक समतेवर होणाऱ्या प्रभावांवर विचार केला. AI च्या भविष्यकाळातील संभाव्य विकासावर विचार केला, जसे की अधिक स्मार्ट आणि स्वायत्त प्रणालींचे उदय. त्यांनी सांगितले की भविष्यामध्ये AI अधिक व्यापक प्रमाणावर वापरला जाईल, ज्यामुळे विविध उद्योगांमध्ये नवे उपक्रम आणि संधी निर्माण होतील. AI चा वापर मानवतेसाठी कसा उपयोगी ठरू शकतो, यावर जोर दिला. त्यांनी AI च्या मदतीने मानवी जीवनाच्या गुणवत्तेत सुधारणा कशी केली जाऊ शकते याची उदाहरणे दिली. या मुद्द्यांवर चर्चा करून, डॉ.नाईक यांनी AI च्या सध्याच्या आणि भविष्याच्या परिप्रेक्ष्यात तंत्रज्ञानाच्या संभाव्य फायद्यांचा आढावा घेतला आणि त्याच्या सुरक्षित व नैतिक वापराच्या महत्वावर जोर दिला.

कार्यक्रमाच्या समारोपात, अध्यक्ष अक्षय वाळिंबे यांनी कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) या विषयावर बोलताना प्रॉम्प्ट इंजिनिअरिंग आणि AI टूल्सबद्दल सखोल माहिती दिली. त्यांनी स्पष्ट केले की; प्रॉम्प्ट इंजिनिअरिंगमध्ये, AI मॉडेल्सना अधिक अचूक व उपयोगी उत्तरे मिळवण्यासाठी योग्य आणि स्पष्ट प्रॉम्प्ट (आदेश) तयार करणे महत्त्वाचे आहे. हे AI सिस्टीम्सला विशिष्ट प्रश्न किंवा कार्यांवर विचार करण्यास मदत करते. प्रॉम्प्ट इंजिनिअरिंगच्या माध्यमातून, AI मॉडेल्सच्या संवादक्षमतेत आणि उत्तरांच्या अचूकतेत सुधारणा होऊ शकते. यामुळे AI च्या कार्यक्षमता आणि वापरकर्ता अनुभवात सुधारणा होते. डॉ.वाळिंबे यांनी विविध AI टूल्सची माहिती दिली, जसे की मशीन लर्निंग प्लॅटफॉर्म्स, डेटा अ‍ॅनालिटिक्स टूल्स, आणि नॅचरल लँग्वेज प्रोसेसिंग (NLP) साधने. हे टूल्स विविध उद्योगांमध्ये कामकाजाची कार्यक्षमता वाढवण्यासाठी आणि अधिक सुसंगत परिणाम प्राप्त करण्यासाठी वापरले जातात. AI टूल्सच्या वापरामुळे व्यवसाय प्रक्रियेत स्वयंचलन, डेटा विश्लेषण, आणि निर्णय प्रक्रियेत सुधारणा होते. त्यांनी या साधनांच्या उपयोगामुळे किती मोठ्या प्रमाणात कार्यक्षमता वाचवता येते आणि गुणवत्ता सुधारता येते, हे उदाहरणांसह स्पष्ट केले. समारोपाच्या भाषणात अक्षय वाळिंबे यांनी AI च्या या आधुनिक तंत्रज्ञानांच्या मदतीने भविष्यात कशा प्रकारे उद्योग आणि समाजात सुधारणा होऊ शकते, यावर चर्चा केली. त्यांनी AI तंत्रज्ञानाच्या योग्य वापरासाठी योग्य प्रॉम्प्ट इंजिनिअरिंग आणि उपयुक्त टूल्सची महत्त्वता अधोरेखित केली. AI च्या भविष्यवाण्या तसेच त्याच्या संभाव्य फायद्यांबद्दल उपस्थितांना जागरूक केले. AI ला काही मर्यादा आहेत. ६० टक्के डेटा निर्मित आहे, असे त्यांनी सांगितले. या व्याख्यानामुळे स्थानिक नागरिक आणि विद्यार्थ्यांना कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या सध्याच्या व भविष्यकालीन उपयोगाची स्पष्ट कल्पना मिळाली, ज्यामुळे त्यांचे ज्ञान वर्धित झाले. सूत्रसंचालन प्रणिता सोलापुरे यांनी केले. भालचंद्र गांजापूरकर यांनी आभार मानले. डॉ.शरद ठाकर यांनी संयोजन केले. व्याख्यानाला श्रोत्यांची मोठी उपस्थिती होती.